Dị ứng thực phẩm ở người cao tuổi

Với sự gia tăng đáng kể tuổi thọ, người ta dự đoán vào năm 2050, sẽ có hơn 80 triệu người ở độ tuổi 65 trở lên, khoảng 20 triệu người có độ tuổi từ 85 tuổi trở lên. Sự gia tăng dân số già ngày càng nhanh này sẽ đối mặt tình trạng lão hóa của hệ thống miễn dịch.

Sự lão hóa hệ thống miễn dịch, gây ra những thay đổi đặc hiệu trong các loại tế bào khác nhau của hệ thống miễn dịch. Đối với các tế bào bón (mast cell), một loại tế bào chính tham gia vào các phản ứng dị ứng thức ăn, lão hóa làm giảm sự mất hạt (degranulation) của tế bào bón và gây rối loạn sự điều hòa chức năng.

Dị ứng thực phẩm là một vấn đề sức khỏe ngày càng tăng trong dân số già. Ước tính có tới 5% - 10% số người cao tuổi bị dị ứng thực phẩm nhưng không được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Một nghiên cứu cho biết, 24,8% bệnh nhân được chăm sóc tại nhà (tuổi trung bình 77) dương tính với các dị nguyên thực phẩm. Ở người cao tuổi, các yếu tố làm dễ gây dị ứng thực phẩm là giảm axit dạ dày, dẫn đến giảm tiêu hóa protein và tăng tiếp xúc cơ thể với các phân tử gây dị ứng và giảm nồng độ globulin miễn dịch huyết thanh E (IgE).

Dinh dưỡng – thành trì bảo vệ hệ miễn dịch

Dinh dưỡng đóng một vai trò quan trọng trong việc bảo vệ hệ thống miễn dịch. Ba vi chất dinh dưỡng quan trọng nhất là vitamin D, kẽm và sắt. Sự suy giảm hoặc thiếu hụt lượng calcitriol (dạng hoạt động của vitamin D) có thể ảnh hưởng tiêu cực đến phản ứng của IgE liên quan thực phẩm. Lượng kẽm nghèo nàn (hấp thụ từ thức ăn) có thể làm thay đổi hiệu quả miễn dịch, làm dễ dàng phát triển dị ứng thực phẩm. Thiếu sắt cũng làm giảm đáp ứng kháng thể và làm tăng nguy cơ bị dị ứng thực phẩm. Việc bổ sung vitamin và khoáng chất có thể cải thiện tình trạng này.

Triệu chứng nghèo nàn

Các triệu chứng của dị ứng thực phẩm có thể từ nhẹ đến nặng. Một người bị sốc phản vệ do thực phẩm cần cấp cứu ngay và việc chẩn đoán thực phẩm gây ra dị ứng dễ dàng hơn. Tuy nhiên, người cao tuổi ít có khả năng để bộc lộ sốc phản vệ, làm cho phát hiện nguyên nhân khó khăn hơn. Các triệu chứng nhẹ và thường không đặc hiệu và có thể liên quan đến nhiều nguyên nhân: liên quan đến da, mũi, mắt, miệng/môi, tai, đường tiêu hóa hoặc hô hấp và hệ thống tim mạch.

Các triệu chứng đặc hiệu có thể không chính xác do người cao tuổi đang dùng các thuốc uống, mất ngủ, dị ứng môi trường, các vấn đề tiêu hóa, virut, rối loạn tự miễn, hoặc do tác động lão hóa nói chung. Dị ứng thực phẩm không được chẩn đoán (và bệnh celiac) có thể góp phần vào tình trạng mệt mỏi, kém hấp thu, và các viêm nhiễm tiếp tục làm trầm trọng sức khỏe của người cao tuổi.

Chìa khóa để chẩn đoán và quản lý tình trạng dị ứng thực phẩm ở người cao tuổi.

1. Khi bị dị ứng thực phẩm, phương pháp duy nhất là tránh các chất gây dị ứng. Kiểm tra kỹ thành phần trên nhãn trước khi mua thực phẩm.

2. Thiếu kiến ​​thức hiểu biết và lây nhiễm chéo thực phẩm có thể dẫn đến dị ứng. Người mua hàng phải yêu cầu người cung cấp cho biết thành phần hoặc công thức thực phẩm. Nếu không có thông tin thành phần rõ ràng, không biết xuất xứ thực phẩm, tốt nhất không nên dùng thực phẩm đó…

3. Đối với sốc phản vệ, cần cấp cứu ngay tại cơ sở y tế. Với trường hợp nhẹ, thuốc kháng histamin có thể hiệu quả trong việc làm giảm các triệu chứng. Tốt nhất, luôn có sẵn thuốc chống dị ứng đã được bác sĩ kê đơn trong người.

4. Để chọn thực phẩm thích hợp đảm bảo sự an toàn, cần:

• Đọc tất cả các nhãn thực phẩm và kiểm tra lại theo định kỳ, vì chất phụ gia có thể sẽ thay đổi. Nếu không chắc chắn thì không dùng.

• Điều chỉnh công thức nấu ăn. Nhiều trang web sẽ cung cấp thay thế và/hoặc thay đổi công thức nấu ăn thích hợp.

• Kiến thức là điều cần thiết để tránh dị ứng thực phẩm. Khi mua nên yêu cầu người cung cấp trả lời các thông tin liên quan đến thực phẩm.

• Tránh ô nhiễm chéo bằng cách làm sạch các khu vực chuẩn bị thức ăn, đồ dùng, đĩa ăn, chảo và các thiết bị nhà bếp. Xem xét các thiết bị an toàn khi cần thiết (ví dụ máy nướng bánh mì, lò vi sóng…).

• Kiểm tra thực đơn khi đặt mua thực phẩm giao đến nhà. Một số thực đơn có thể chứa các chất gây dị ứng thực phẩm, lây nhiễm chéo.

• Mang theo thức ăn an toàn khi đi chơi, dã ngoại. Nếu để thức ăn chung, tránh nhiễm chéo thức ăn gây dị ứng. Để an toàn hơn, nên ăn một bữa ăn nhẹ hoặc ăn trước khi tham gia cùng mọi người.

Bổ sung các chất thiết yếu

Bổ sung các vi chất thiết yếu, đặc biệt là sắt, kẽm và vitamin D; vitamin tổng hợp (A, C và E, vitamin B phức hợp, các chất khoáng); coenzyme Q10, chế phẩm sinh học probiotic, dầu cá omega-3 và L-glutamine cũng có lợi. Tuy nhiên cẩn thận khi dùng và phòng quá liều với người cao tuổi.

Có thể sử dụng một số dược thảo được khuyến cáo có các hiệu ứng tăng cường miễn dịch và chống viêm, chẳng hạn như trà xanh, cây kế sữa (milk thistle), bromelain (enzyme chiết xuất từ quả dứa), nghệ, và cây móng mèo (cat`s claw), nhưng cần hết sức thận trọng vì những tác dụng tương tác tiềm tàng.

Người bệnh nên ăn nhiều chất béo omega-3 như cá hồi, cá ngừ, cá thu, cá mòi, cá trích và các loại hạt như hạt lanh, hạt chia, hạt óc chó; dầu hạt cải. Ngoài ra, uống 6 – 8 cốc nước lọc mỗi ngày và tăng lượng probiotic hằng ngày bằng ăn sữa chua, nên chọn các loại thực phẩm giàu chất xơ.

Tránh chất béo trans trong thực phẩm nướng, thực phẩm chế biến sẵn. Vận động thể chất ít nhất 30 phút các ngày trong tuần; hạn chế rượu hoặc kiêng hoàn toàn. Có thể uống 1 ly nhỏ mỗi ngày đối với phụ nữ và 2 ly nhỏ mỗi ngày đối với nam.

Tư vấn cho người cao tuổi theo dõi các chất gây dị ứng thực phẩm không có trong thực phẩm, nhưng có thể có mặt trong các loại kem, mỹ phẩm, thuốc và các sản phẩm làm tóc.

TS.BS. Lê Thanh Hải

(Theo Todaysgeriatricmedicine)

Có chữa khỏi viêm da tiết bã nhờn?

Nguyễn Đức Trọng (@gmail.com)

Viêm da tiết bã nhờn là bệnh da bong vẩy và có sần, cấp tính hoặc mạn tính. Cho đến nay vẫn chưa tìm ra nguyên nhân chính xác của bệnh. Bệnh có xu hướng thiên về di truyền với sự tác động qua lại của các yếu tố như hormon, dinh dưỡng, viêm nhiễm và sang chấn về tinh thần. Theo nghiên cứu của y học thì nguyên nhân chính nhất gây ra bệnh viêm da tiết bã đó là do vi nấm dưới da kết hợp với bã nhờn thải ra gây bệnh, ngoài ra còn có các nguyên nhân khác như do thời tiết, do hệ thần kinh, do bệnh tật, do sử dụng thuốc gây kích thích phản ứng da,... Viêm da tiết bã có thể xảy ra ở cả người lớn và trẻ em, không phân biệt giới tính, độ tuổi, thường bị ở trẻ em là từ 2-10 tháng, còn người lớn từ 20-40 tuổi. Biểu hiện có thể có ngứa hoặc không. Các vùng da đầu, mặt, ngực, lưng, rốn, các nếp của da có thể nhờn hoặc khô với vẩy khô hoặc vẩy vàng nhờn. Bờ mi cũng có thể có tổn thương. Đỏ da, nứt da nhiễm khuẩn có thể gặp. Bệnh có thể tái phát và chuyển sang tình trạng mạn tính, gây cảm giác ngứa ở vùng da bệnh. Về điều trị: Do không xác định được nguyên nhân chính xác nên việc điều trị dứt điểm là vô cùng khó khăn. Tùy vị trí tổn thương có tóc hay không mà dùng các thuốc bôi, thuốc gội... Điều cần biết, viêm da tiết bã nhờn là bệnh tái đi tái lại suốt cuộc đời, mỗi lần bùng phát kéo dài hằng tuần, hằng tháng hoặc hằng năm. Vì vậy, nếu tái phát, bạn nên khám bác sĩ chuyên khoa da liễu để được kê đơn điều trị thích hợp.

BS. Vũ Lan Anh

Chia sẻ mùi vị và hương thơm qua smartphone

Tuy nhiên, công nghệ hiện đại sẽ giúp bạn khắc phục được điểm yếu này. Không những vậy, bạn có thể chia sẻ mùi vị và hương thơm của hoa cỏ hay món ăn với người thân qua điện thoại thông minh (smartphone).

Phát tán mùi hương yêu thích qua smartphone

Một bằng sáng chế của Israel mới đăng ký gần đây miêu tả một công nghệ phát tán mùi hương yêu thích bằng smartphone và sẽ bán ra tại Bắc Mỹ và Viễn Đông.Yoav Ben David - cựu sỹ quan cấp cao trong quân đội Israel, và Moshe Zach - kỹ sư điện tử, đã phát triển được một phương thức cho phép phát tán một mùi hương tùy chọn tự động khi người dùng bước vào nhà, xe hoặc văn phòng của mình.

Smartphone của người dùng sẽ phát hiện họ đang đi vào và ngay lập tức kích hoạt cơ chế phát tán mùi hương. Tương tự, nó sẽ ngừng quá trình này khi xác định được người dùng đang rời khỏi căn phòng hoặc phương tiện. Hiện tại, người dùng có thể lựa chọn nhiều mùi hương và mùi vị, trong đó nổi bật là chanh, oải hương, hoa hồng và cỏ thơm Ấn Độ (patchouli). Mùi hương được tạo ra từ một loại chất lỏng tự nhiên gốc nước, do đó không gây dị ứng hay các vấn đề liên quan sức khỏe. Bằng sáng chế này còn cho phép phát tán mùi hương kết hợp với hệ thống điều hòa nhiệt độ trong các sảnh tiệc, nhà hát, khách sạn, bệnh viện, và trên tàu hỏa. Được biết, một công ty marketing của Mỹ đã ký thỏa thuận trị giá 2,5 triệu USD để phân phối sản phẩm này, trước tiên là ở Canada, Mỹ và Viễn Đông.

"Tin nhắn khứu giác"

Hãy thử tưởng tượng bạn có thể vừa chia sẻ bức ảnh về món ăn của mình, lại vừa giúp người mà bạn chia sẻ cảm nhận được mùi vị của món ăn đó ra sao. Mới đây, một nhóm sinh viên tại trường đại học Harvard, Mỹ, đang phát triển một phụ kiện có tên gọi Ophone nhằm giúp người dùng chia sẻ... mùi vị qua chiếc smartphone của mình. Nếu thành công, Ophone hứa hẹn sẽ đem lại cho chúng ta những trải nghiệm độc đáo chưa từng có. Theo trang ITProPortal, các sinh viên của trường Harvard đang hợp tác với nhóm chuyên gia tại phòng thí nghiệm Le Laboratoire ở Paris (Pháp) để phát triển phụ kiện này. Việc gửi "tin nhắn khứu giác" hứa hẹn cũng sẽ rất dễ dàng giống như chúng ta nhắn tin văn bản hay giọng nói thông thường vậy.

Ophone có thể phát ra nhiều loại mùi khác nhau dựa vào câu lệnh mà nó nhận được từ ứng dụng trên smartphone của người dùng. David Edwards - nhà sáng lập viện nghiên cứu Le Laboratoire tự hào nói rằng phụ kiện mà họ đang phát triển sẽ "không chỉ tái tạo lại phương pháp giao tiếp hiện tại, mà còn tạo ra một ngôn ngữ mới". "Chúng tôi muốn tìm ra phương pháp để khuếch tán mùi vị chính xác và khớp các mùi đó với hình ảnh. Đó sẽ là 2 ý tưởng chủ đạo trong việc phát triển Ophone" - Edwards cho biết. Nhờ đó, Ophone không chỉ giúp chúng ta nhận được chính xác mùi vị từ người gửi, mà còn có thể khớp nối với hình ảnh trên màn hình thiết bị Android của mình.

Google ra mắt dịch vụ cung cấp mùi hương

Dịch vụ giúp người dùng tận hưởng mùi vị ngay trên màn hình máy tính, điện thoại. Google đã cho ra đời tính năng Google Nose để giúp bạn thoải mái ngửi mùi ngay trên màn hình máy tính hoặc điện thoại. Dịch vụ Google Nose đang ở giai đoạn beta này sẽ cho phép người dùng có thêm một cảm giác mới trong cuộc sống tin học hóa hàng ngày, bên cạnh các thao tác nhập liệu, trò chuyện video trực tuyến hay thao tác chạm của màn hình cảm ứng.

Google còn cho biết các mùi hương được sắp xếp rất khoa học với thư viện 15 triệu scentibytes mùi hương. Bên cạnh đó, người dùng sẽ có trải nghiệm mùi hương an toàn bởi chỉ khi nào người dùng đồng ý mùi hương mới được tải xuống. Google cho biết dữ liệu mùi hương của hãng được thu thập từ nhiều xe Street Sense tự lái, công nghệ thu thập mùi hương trên các thiết bị Android cùng màn hình SMELLCD có khả năng tương thích và kiểm soát mùi cực tốt.

Nguyễn Hưng-L.T

(Theo Xinhua, DK)

Từ thông tin diễn viên Mai Phương bị K phổi, hãy tìm hiểu về ung thư qua góc nhìn bác sĩ chuyên khoa

Kỳ 1: Ung thư dưới góc nhìn của một bác sĩ chuyên khoa

Bài viết này tôi soạn ra để giúp cộng đồng ngoài ngành Y hiểu rõ hơn cách mà một bác sĩ tiếp cận một ca Bệnh ung thư, vì khi tham gia một số nhóm hỗ trợ bệnh nhân ung thư, tôi thấy “việc bác sĩ suy nghĩ thế nào” vẫn còn là một HỘP ĐEN khó hiểu đối với nhiều người. Khi đã hiểu hơn cách suy nghĩ của bác sĩ thì tôi nghĩ mọi người sẽ thông cảm hơn, hợp tác tốt hơn với bác sĩ để có kết quả tốt nhất.

Sau một thời gian dài nghiên cứu, giờ đây người ta đã biết rằng ung thư xảy ra do các đột biến gene xuất hiện trong suốt thời gian mà tế bào và cơ thể tương tác với các yếu tố gây ung thư ở môi trường bên ngoài.

Các đột biến gene có thể được chia làm nhiều loại, liên quan tới quá trình kiểm soát sự sinh sản và phát triển, di chuyển và xâm lấn của tế bào, cũng như các cơ chế mà cơ thể dùng để loại bỏ các tế bào hư hỏng.

Khi các tế bào phân chia không kiểm soát, phát triển vô tổ chức trong cơ thể, nó có xu hướng tích tụ nhiều sai sót/đột biến gene hơn. Đầu tiên khối u có thể chỉ ở 1 nơi, nhưng sau đó nó xâm lấn và di chuyển tới các bộ phận khác và làm ảnh hưởng tới hoạt động sống của cơ quan/nội tạng đó và gây ra các triệu chứng trên người bệnh.

Điều lưu ý ở đây là khi nói về căn bệnh ung thư, chúng ta chỉ nói thuần túy về khía cạnh sinh học, bệnh học. Nó khác với “Người bệnh ung thư”, là người mắc căn bệnh đó kèm theo những cảm nhận, cảm xúc của một con người.

Một ví dụ điển hình là nhiều bệnh nhân chỉ mới nghe có cục u, khả năng chỉ là u lành tính thôi nhưng mà đã có thể té xỉu rồi. Đó là vì cái nỗi sợ căn bệnh nó còn lớn gấp nhiều lần căn bệnh thực sự.

Về CĂN BỆNH ung thư, Khoa học đã tiến bộ đáng kể trong việc phát triển những phương pháp để đối phó với nó; điển hình là đang có rất nhiều vũ khí để tiêu diệt và kiềm chế khối u, như phẫu thuật cắt bỏ, xạ trị, hóa trị tại chỗ, hóa trị toàn thân, thuốc nhắm đích và gần đây nhất là các phương pháp miễn dịch.

Chúng còn có thể được dùng phối hợp với nhau để cho kết quả tốt hơn. Mặc dù đây là mảng được chú ý nhất từ trước đến giờ, chúng ta không nên quên là có nhiều mảng khác cũng quan trọng không kém như điều trị triệu chứng để bệnh nhân có chất lượng cuộc sống tốt hơn, hỗ trợ về dinh dưỡng, vận động, tinh thần để nâng cao tổng trạng giúp bệnh nhân theo chương trình điều trị, để “ra chiến trận cầm súng được chắc hơn”.

Tôi có một lần theo đoàn bắn súng thử ở Củ Chi. Tôi thấy nhiều người súng bắn “pàng” thì đạn bay tuốt đi đâu không thấy, nhưng có người đã nằm lăn quay ra đất vì nghe súng giật rồi. Theo đó, chế ngự khối u chỉ là một phần của cuộc chiến với ung thư thôi, chưa kể còn những việc liên quan khác như phòng ngừa, và xử lý các tình huống cấp cứu.

Còn đối với bệnh nhân ung thư, thật sự mà nói họ chịu rất nhiều đau khổ, từ nỗi khổ thực thể (như đau đớn, buồn nôn…) cho tới nỗi khổ tâm lý, tinh thần; ngoài ra còn rất nhiều băn khoăn lo lắng liên quan tới cuộc sống và tương lai bấp bênh.

Như vậy, điều trị tiêu diệt khối u chỉ là một phần của bức tranh tổng thể này, và công việc cũng như thách thức của người bác sĩ lâm sàng và nhóm chăm sóc ở đây là phải làm sao quan tâm hỗ trợ người bệnh một cách toàn diện nhất.

Tôi cũng xin nói thêm thực trạng là đa số nghiên cứu về ung thư chỉ đang tập trung vào việc phát triển vũ khí chế ngự, mà mãi những năm gần đây người ta mới chú ý nhiều hơn tới các vấn đề có tính nhân văn cho bệnh nhân, như làm sao giúp người bệnh tiếp tục đi làm, hòa nhập xã hội, làm sao để người bệnh sống thời gian cuối đời thanh thản ở nhà…

Ngay cả trong Trường Y, hầu hết thời gian là để học (mà học còn chưa hết!) các nội dung về điều trị CĂN BỆNH, vì các yếu tố xã hội xung quanh thường quá phức tạp, không có công thức nào chung để chỉ dạy đại trà. Ngoài ra, ở Việt Nam còn có quá ít (hầu như không có) network/hệ thống hỗ trợ các vấn đề xã hội cho bệnh nhân ung thư. Người bác sĩ vì thế cũng ngại tiếp cận các vấn đề đó hơn, giả dụ như khi nghe bệnh nhân than mắc nợ nhiều quá, hoặc sắp bị mất việc,…họ không biết phải đối đáp hay giúp đỡ như thế nào.

Nhưng dù gì thì bác sĩ cũng cố gắng điều trị cho người bệnh với những gì mà bác sĩ biết và bác sĩ có. Tôi hay thấy có người lên mạng hỏi “Ông em bị ung thư tụy, có NÊN mổ hay không, có NÊN hóa trị không? Có nên sang Singapore không? Và nhiều người nhảy vào tư vấn nhiệt tình, nói như đúng rồi.

Thật ra, họ không hiểu dùng các vũ khí đó, nên hay không, là một chuyện phức tạp, tùy tình huống mà NGUYÊN TẮC QUAN TRỌNG CỐT LÕI NHẤT là phải “Cân nhắc xem nó có lợi trên tổng thể cho người bệnh hay không. “Tiêu diệt ức chế khối u chỉ là 1 phần trong tổng thể quá trình điều trị và chăm sóc, nó có thể gây hại cho người bệnh trong một số tình huống”. Nó cũng như ví dụ bắn súng thử ở Địa đạo Củ Chi, nếu người ốm yếu mà vẫn ra trận vác thêm cây súng đó nữa thì nghe tiếng súng nổ có khi nằm ngất luôn rồi.

Câu hỏi tiếp theo là “LỢI ÍCH TỔNG THỂ LÀ DO AI QUYẾT ĐỊNH?". Thật ra, đây là câu hỏi khá khó, vì có nhiều trường hợp bệnh nhân không quyết định được, hoặc ý kiến của người thân quá mạnh. Người bác sĩ phải đắn đo nhiều để TƯ VẤN NHỮNG ĐIỀU CÓ LỢI NHẤT TRÊN TỔNG THỂ cho người bệnh.

Như một ví dụ dưới đây là bệnh nhân Nam, 57 tuổi bị ung thư trực tràng, di căn gan (giai đoạn 4) đang tìm kiếm cách chữa bằng hóa trị. Bệnh nhân này có đặc điểm là thích chơi đàn guitar. Giả dụ chúng ta có các số liệu khoa học như đây qua các nghiên cứu lâm sàng, theo đó phương pháp B có kết quả tốt hơn A trong việc kiểm soát căn bệnh, và B vì thế thường là lựa chọn đầu tay, vì bác sĩ nào cũng muốn ưu tiên cái mang lại cơ may cao nhất về thời gian sống. Tuy nhiên, phương pháp B lại CÓ THỂ gây ra tê tay nhiều hơn. Vì bệnh nhân này có động lực sống là chơi nhạc, và muốn tiếp tục cho tới cuối cùng, nên chúng tôi đã thống nhất theo phương pháp A.

Ví dụ này cho thấy ba vấn đề:

Lợi ích tổng thể còn tùy thuộc nhiều thứ, tốt nhất là do bệnh nhân chọn vì họ mới là người thực sự chịu khổ.Bác sĩ có thể không dự đoán điều gì sẽ xảy ra, nhưng không có nghĩa là 50:50 phó thác cho may rủi và chọn gì cũng được. Bác sĩ sẽ chọn phương án mà theo logic, theo xác suất nó DỄ mang lại điều tốt cho bệnh nhân hơn.Trong các nghiên cứu người ta thường ưu tiên công nhận các số liệu về thời gian sống, bệnh ổn định,…Còn các số liệu về tác dụng phụ là đưa thêm để các bác sĩ và bệnh nhân cân nhắc trong thực hành. Nhưng thật ra còn rất nhiều chi tiết không nghiên cứu cùng một lúc được, như chất lượng cuộc sống (QOL), tỉ lệ bệnh nhân phải bán nhà mất việc trên thực tế…Ví dụ, bán nhà sang qua Singapore hay lên thành phố chữa, kết quả tốt thì chưa chắc nhưng người thân sẽ ra sao sau đó?

Như vậy, người bác sĩ sẽ cần nhiều thông tin để nắm rõ căn bệnh, hiểu rõ người bệnh, cân nhắc nhiều điều kiện khác để giúp hướng người bệnh nhân và người nhà tới mục tiêu chung khả thi nhất. Đó chính là lý do mà tôi luôn cảnh báo những người nhà lên mạng hỏi thông tin điều trị với rất ít chi tiết về tình trạng của bệnh nhân. Ngoài ra tôi cũng nghi ngờ những người tích cực vào nhóm hỗ trợ bệnh nhân để quảng cáo thuốc TPCN hay các phương pháp chữa ung thư khi chưa biết gì về người bệnh.

* Tiêu đề do toà soạn đặt

Kỳ 2: Bác sĩ tiếp cận như thế nào khi tiếp nhận bệnh nhân ung thư?

TS.BS Phạm Nguyên Quý là bác sĩ Nội Tổng Quát bệnh viện trung tâm Kyoto Miniren Nhật Bản; Bác sĩ nội trú Ung thư nội khoa, Bệnh viện đại học Kyoto Nhật Bản. Bác sĩ là một trong những người khởi xướng dự án Y học cùng cộng đồng để biên soạn và phổ biến rất nhiều bài viết về bệnh tật, cách bảo vệ sức khỏe với thông tin xác thực, theo hệ thống, tham khảo các website dành cho bệnh nhân uy tín ở nước ngoài.

TS.BS Phạm Nguyên Quý

(Bác sĩ nội trú Ung thư, BV Đại học Kyoto Nhật Bản)

Đừng bỏ lỡ những vitamin thiết yếu cải thiện tâm trạng

Omega 3

Nghiên cứu mới đây của Mỹ ủng hộ lý thuyết rằng axit béo omega-3 đóng một vai trò quan trọng trong sức khỏe não bộ, đặc biệt là khi cải thiện các triệu chứng trầm cảm, chức năng nhận thức và tâm trạng chung. Nghiên cứu năm 2006 đăng tải trên tạp chí Tâm thần học Hoa Kỳ báo cáo rằng sự thiếu hụt axit béo omega-3 đã được xác định là một yếu tố góp phần gây rối loạn tâm trạng. Trên thực tế, những người bổ sung nhiều axit béo omega-3 từ chế độ ăn uống ít có khả năng bị trầm cảm ở mức vừa phải hoặc nhẹ. Một trong những cách chính để nhận được nhiều omega-3 trong chế độ ăn uống là ăn cá thu, cá hồi và cá trích, cũng như các loại hạt như hạt chia, hạt lanh, hạnh nhân, quả óc chó. Nếu món cá không phải thức ăn ưa thích, bạn có thể bổ sung bằng dầu cá có thành phần chính là DHA và EPA. Nếu bạn mắc bệnh lý tự miễn dịch hay rối loạn tâm trạng hoặc vấn đề về tim mạch thì lượng omega 3 cần cao hơn nhiều nhưng phải theo hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa.

Vitamin B6

Vitamin B6 đóng một vai trò quan trọng trong một loạt các chức năng của cơ thể, cả về thể chất và tâm lý, đặc biệt đối với hoạt động thần kinh. Đó là một trong những lý do loại vitamin này thường được dùng cho các trường hợp rối loạn tâm thần, bao gồm trầm cảm. Trong đó, vitamin B6 có liên quan mật thiết đến quá trình trao đổi chất của estrogen, do đó sự thiếu hụt có thể liên quan chặt chẽ với hội chứng tiền kinh nguyệt với sự mất cân bằng hormone gây thay đổi tâm trạng, ngực mềm, thèm ăn, mệt mỏi, khó chịu và trầm cảm. Bên cạnh đó, thuốc tránh thai làm cạn kiệt các vitamin nhóm B, đặc biệt là vitamin B6, vì vậy việc bổ sung rất được khuyến khích cho những trường hợp này để cải thiện tâm trạng.

Axit folic

Axit folic có tác dụng giúp cơ thể tạo ra các tế bào mới. Đây là một trong những lý do khiến phụ nữ mang thai cần bổ sung loại vitamin này bởi trên thực tế, phụ nữ mang thai bị thiếu vitamin B9 có nguy cơ sinh con bị khuyết tật ống thần kinh như dị tật bẩm sinh và nứt đốt sống. Ngoài ra, sự thiếu hụt có thể gây ra trầm cảm. Chuyên gia chăm sóc sức khỏe tại Mỹ cho biết, axit folic có thể giúp tổng hợp serotonin, một chất dẫn truyền thần kinh liên quan đến điều hòa tâm trạng và có nghiên cứu tại Mỹ đã phát hiện ra rằng nhiều người bị trầm cảm có liên quan đến cơ thể thiếu axit folic, cũng như vitamin B9. Theo Viện Y tế quốc gia Mỹ, những trường hợp thiếu axit folic có thể bổ sung tới 400 mcg mỗi ngày.

Magiê

Magiê giúp thư giãn, căng cơ, chữa táo bón và cũng đóng một vai trò quan trọng trong việc sản xuất các kích thích tố não. Một nghiên cứu năm 2006 được công bố trong Các giả thuyết Y khoa (Medical Hypotheses) cho thấy rằng thiếu magiê có liên quan đến chứng trầm cảm, rối loạn hành vi và kích thích, và tất cả những vấn đề này đều có thể đảo ngược với sự đáp ứng của magiê. Tuy nhiên, theo nghiên cứu được công bố trên tạp chí Nutrition Review, gần một nửa (48%) người trưởng thành ở Mỹ tiêu thụ ít hơn lượng magiê cần thiết. Do vậy, để cải thiện tâm trạng và giúp cơ thể thực sự thoải mái, bạn cần sử dụng các loại thực phẩm giàu magiê như ngũ cốc nguyên hạt, đậu khô, quả hạch và rau lá xanh đậm hoặc có thể uống bổ sung từ 320 đến 450 mg magie mỗi ngày, đặc biệt là vào ban đêm để giúp chứng mất ngủ.

Sắt

Một số dấu hiệu lớn nhất của thiếu sắt là năng lượng thấp, mệt mỏi mãn tính và thay đổi tâm trạng. Nếu những triệu chứng phổ biến này nghe có vẻ quen thuộc với bạn, bạn có thể là một trong số gần 10% phụ nữ hoặc 2% nam giới bị thiếu hụt. Theo khuyến cáo của RDA ( ) cần 18 mg sắt hằng ngày cho phụ nữ trong năm sinh đẻ và 25 mg cho phụ nữ mang thai. Có thể bổ sung sắt bằng các thực phẩm như gan, protein động vật, rau bina, đậu lăng, một số thực phẩm đậu nành, và thực phẩm tăng cường, như ngũ cốc và sữa hoặc bổ sung bằng thuốc.

L-theanine

Axit amin siêu sao này được tìm thấy trong trà xanh đã được biết là làm tăng nồng độ serotonin và tăng cường sóng alpha trong não. Một nghiên cứu năm 2013 công bố trên Tạp chí Dược phẩm Pakistan đã báo cáo rằng lượng trà xanh dẫn đến sự gia tăng dopamine và serotonin. Nghiên cứu cho thấy những ảnh hưởng có ích của việc uống trà xanh có thể là do sự thay đổi serotonin và/hoặc dopamine. Cách dễ nhất để bổ sung L- theanine là nên uống trà xanh dạng matcha mỗi ngày để cải thiện sự chú ý và tập trung.

Ngoài các vitamin và axit amin trên, vitamin D, vitamin B3, chromium, vitamin B12, vitamin C cũng đã được chứng minh có tác dụng cải thiện tâm trạng khi chúng giúp cải thiện nhận thức, tham gia vào việc sản xuất serotonin, ổn định lượng đường trong máu.

Lê Thu Lương

(Theo Reader’s Digest)

Dụng cụ y tế cá nhân: Những sai lầm khi sử dụng!

Nếu máy đo đường huyết được xem là thần hộ mệnh của bệnh nhân đái tháo đường thì với những người bị bệnh cao huyết áp, huyết áp kế đã trở thành vật bất ly thân. Tương tự, máy xông mũi họng lại rất tiện lợi và hiệu quả khi dùng điều trị bệnh hô hấp… các thiết bị theo dõi sức khỏe cá nhân là những cuộc cách mạng trong theo dõi tình trạng bệnh lý và hỗ trợ điều trị. Tiếc thay, do những sai lầm khi sử dụng nên đã dẫn đến tình trạng: Lợi bất cập hại!

Ngộ nhận từ máy đo đường huyết Với suy nghĩ: “Kết quả từ máy đo đường huyết cá nhân là chính xác nhất và như thế không cần phải tiến hành các xét nghiệm sâu định kỳ như chỉ định của bác sĩ”, bác N.V.H (67 tuổi, ngụ tại quận 9, TP.HCM) đã phải trả giá đắt khi bác sĩ kết luận bệnh đã biến chứng sang tim và thận. Vừa hối hận vừa pha lẫn một chút tức tối, bác H. kể lại: “Tôi phát hiện bị bệnh đái tháo đường đã gần 10 năm. Trong suốt một thời gian dài tôi luôn tuân thủ chế độ điều trị của bác sĩ. Uống thuốc đều đặn, ăn uống kiêng khem phù hợp. Tập luyện thể dục thể thao. Và một điều không thể thiếu đúng như yêu cầu của bác sĩ là sử dụng máy đo đường huyết để tự theo dõi biến động đường huyết của mình. Tôi tự sử dụng máy để theo dõi đường huyết lúc đói, sau ăn nhằm phát hiện khẩn cấp hạ hoặc tăng đường huyết. Trong những năm đầu, bên cạnh việc theo dõi đường huyết tại nhà thì 3 tháng một lần tôi đều vào bệnh viện để làm các xét nghiệm sâu để kiểm tra tình trạng tim, gan, thận, mắt… Tuy nhiên, thời gian sau này, khi thử đường huyết bằng máy đo đường huyết cá nhân tôi thấy chỉ số luôn ở mức gọi là lý tưởng: từ 100 - 140mg. Và cũng vì nghĩ là lý tưởng nên không đi xét nghiệm sâu định kỳ theo chỉ định của bác sĩ. Chỉ vì ngộ nhận kết quả từ máy đo cá nhân là đúng và đủ nên hậu quả: bệnh đã biến chứng”.

Theo TS.BS. Nguyễn Thị Bích Đào - Trưởng khoa Nội tiết, BV. Chợ Rẫy, trong những năm gần đây, máy đường huyết cá nhân được xem là cuộc cách mạng trong điều trị bệnh đái tháo đường. Nó cho phép bác sĩ và bệnh nhân theo dõi và điều chỉnh đường huyết một cách chặt chẽ. Rất nhiều bệnh nhân bị bệnh đái tháo đường đã trang bị máy tại nhà. Và cũng rất nhiều bệnh nhân quả thực đã ngộ nhận chỉ cần dựa vào chỉ số đường huyết của máy đo tại gia là đủ. TS. Nguyễn Thị Bích Đào khẳng định, máy đường huyết cá nhân chỉ mang tính chất hỗ trợ để điều trị. Nên bệnh nhân cần phải làm các xét nghiệm thường quy mỗi 1 tháng, 3 tháng hay 6 tháng, tùy tình trạng bệnh, tại bệnh viện.

BS. Võ Anh Thoại - Trưởng Khoa Xét nghiệm Sinh hóa Huyết học, BV. Nhân dân Gia Định cho biết thêm, có nhiều sai lầm khi người bệnh sử dụng máy. Hầu hết mọi người đều nghĩ: hễ bị bệnh đái tháo đường là cần phải sử dụng máy đường huyết cá nhân. Trên thực tế, một số máy đo đường huyết không thể sử dụng cho bệnh nhân có bệnh thiếu máu hoặc đa hồng cầu. Hoặc máy có dùng que thử, có thể không dùng cho bệnh nhân đang điều trị bằng thẩm phân phúc mạc hay điều trị với thuốc chứa Maltose. Bên cạnh đó, mọi máy đo đều có những chất gây nhiễu nhất định, như: thực hiện không đúng quy trình (chẳng hạn, sát trùng chưa khô, không đủ mẫu máu), thiết bị không được bảo trì bảo dưỡng định kỳ, que thử hết hạn, không hiệu chỉnh lại máy sau khi thay que thử mới…

Giảm thính lực vì làm dụng máy xông mũi họng

Cũng giống như máy đường huyết cá nhân, máy xông mũi họng dùng để điều trị bệnh hô hấp rất hiệu quả. Máy xông khí dung đẩy thuốc dưới dạng hơi sương, tác dụng trực tiếp lên niêm mạc đường hô hấp, thấm sâu vào phế quản rất nhanh, hiệu quả, giảm tối đa phản ứng phụ của thuốc so với đường uống và đường tiêm. Dùng đúng cách là vậy. Ngược lại, không ít bà mẹ vì quá lạm dụng máy đã khiến cho con gặp phải tình trạng: bệnh này chưa thôi đã trồi bệnh khác.

Hai đứa con, một đứa lên 6, một đứa lên 3 hễ cứ thời tiết thay đổi là viêm phế quản, ho sặc sụa, thời gian đầu, chị Nhung (ngụ Phú Nhuận, TP.HCM) còn đưa con đi khám bác sĩ chuyên khoa. Nhưng sau đó, do bận rộn và quan trọng là thấy mỗi lần con được bác sĩ cho xông mũi thì tình trạng nghẹt mũi, khó thở và ho giảm hẳn, chị đã mua một chiếc máy xông về nhà. Mỗi lần con bị ho, khò khè là chị lại mua đúng loại thuốc trong đơn cũ bác sĩ kê về xông cho con. Khi phát hiện thấy con nghe kém, chị Nhung đưa con đi khám và tá hỏa khi bác sĩ kết luận con chị bị ngộ độc ốc tai, tiền đình do lạm dụng máy xông mũi họng.

Theo BS.CKII.Nguyễn Thị Kim Thoa - Trưởng khoa Nội Tổng quát 1, BV. Nhi Đồng 1, TP.HCM, việc mua thuốc theo đơn cũ bác sĩ kê và tự xông thuốc cho trẻ ở nhà là sai lầm thường gặp của các bà mẹ. Xông mũi họng chỉ là phương pháp điều trị một số bệnh lý ở đường hô hấp cấp hoặc mãn tính… Bệnh viêm đường hô hấp không phải lúc nào cũng giống nhau, mỗi bệnh được sử dụng mỗi loại thuốc khác nhau. Nên một điều kiện tiên quyết là trước khi xông cần được bác sĩ khám và kê đơn thuốc với liều lượng cụ thể. Những trường hợp được bác sĩ kê đơn về nhà xông thì các bậc cha mẹ phải lưu ý mỗi lần xông không quá 15 phút. Ngay sau khi xông thuốc cần cho trẻ uống nhiều nước. Đặc biệt, cần vệ sinh máy, nhất là ở bộ phận lọc không khí, đường ống dẫn để hạn chế bụi, nấm mốc, vi khuẩn theo đường xông vào cơ thể gây bệnh.

“Phụ thuộc” vào các chỉ số trên máy đo huyết áp

Tình trạng những bệnh nhân sử dụng máy đo huyết áp không đúng được BS. Võ Đức Chiến, BV. Nguyễn Tri Phương, chỉ rõ: nhiều người vẫn mua máy đo huyết áp về sử dụng tại nhà và có không ít người mua máy đo huyết áp ở cổ tay. Thực tế, bệnh nhân nên sử dụng máy đo huyết áp ở bắp tay để có kết quả chính xác hơn máy đo ở cổ tay. Máy được bảo quản ở nhiệt độ nào người bệnh cũng cần phải hết sức lưu ý. Bởi nếu để ở nhiệt độ quá nóng, thiết bị đo huyết áp có thể sai lệch 1 - 2 đơn vị. Riêng máy để trong máy lạnh, sau đó đưa ra ngoài sử dụng, quá 1 giờ đồng hồ, do thay đổi nhiệt độ, ron trong thiết bị giãn nở sẽ làm thay đổi các thiết bị đo. Sai lầm thường gặp và nguy hiểm nhất ở những bệnh nhân sử dụng máy đo huyết áp là “phụ thuộc” vào các chỉ số trên thiết bị này. Nhiều người rất sợ phản ứng phụ của thuốc nên khi thấy các chỉ số trên máy ổn định nên nhầm tưởng bệnh đã ổn định và không còn uống thuốc theo toa bác sĩ, tự dùng các bài thuốc dân gian. Điều trị cao huyết áp phải có một phác đồ chuẩn, tùy theo nguyên nhân của bệnh cao huyết áp mà bệnh nhân cần phải đặt stent hoặc sử dụng thuốc. Bỏ điều trị, bệnh nhân cao huyết áp có thể bị tai biến hoặc đột quỵ. Nếu đã có dấu hiệu suy tim ở người cao huyết áp, bỏ thuốc có thể dẫn tới tử vong. Vì vậy, bệnh nhân cao huyết áp tuyệt đối không được “phụ thuộc” vào chỉ số trên máy đo cá nhân để ngưng uống thuốc

NGUYỄN HUYỀN

Hội nghị khoa học và triển lãm răng hàm mặt quốc tế (VIDEC) lần thứ XI

PGS.TS Nguyễn Thị Kim Tiến- Bộ trưởng Bộ Y tế phát biểu tại Hội nghị

Tới dự buổi lễ có Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Trương Hòa Bình, PGS. TS. Nguyễn Thị Kim Tiến, Bộ trưởng Bộ Y tế, GS.TS. Nguyễn Viết Tiến, Thứ trưởng Bộ Y tế, TS. Trần Anh Tuấn, Thứ trưởng Bộ Nội Vụ cùng các vị khách quốc tế, các nhà khoa học trong và ngoài nước với trên 3000 đại biểu quốc tế đến từ 25 quốc gia…

Tại hội nghị GS.TS Trịnh Đình Hải cho biết: “Để đáp ứng nhu cầu lớn về cập nhật kiến thức, kỹ thuật tiên tiến, nâng cao chất lượng điều trị, giảm chuyển tuyến và giữ bệnh nhân điều trị trong nước, ngành RHM Việt Nam đã tổ chức thường niên Hội nghị khoa học và triển lãm RHM quốc tế (VIDEC) tại thủ đô Hà Nội. Nhờ thường xuyên cập nhật kỹ thuật tiên tiến, ngành RHM Việt Nam đã không ngừng nâng cao chất lượng khám chữa bệnh, thành công trong việc giữ người bệnh điều trị trong nước, hàng năm còn thu hút hàng chục ngàn người từ nước ngoài đến Việt Nam điều trị…”

GS.TS. Trịnh Đình Hải- Giám đốc BV RHM Trung ương HN-Phát biểu khai mạc Hội nghị

Hội nghị năm nay được tổ chức trong 3 ngày tại 5 địa điểm: Cung Văn hóa Hữu nghị Hà Nội; Khách sạn Nikko Hà Nội; Khách sạn Daewoo Hà Nội; Khách sạn Công Đoàn Việt Nam; Bệnh viện RHM Trung ương Hà Nội.

Chương trình hội nghị có 28 phiên khoa học với trên 80 chuyên đề do các nhà khoa học trong nước và quốc tế trình bày về các lĩnh vực chuyên sâu đang được quan tâm, bao gồm: Phẫu thuật hàm mặt và sọ mặt; Điều trị ung thư miệng - hàm mặt; Cấy ghép Implant; Nắn chỉnh răng – mặt; Phục hình răng và vật liệu nha khoa thông minh 4.0; Ghép xương và tái tạo mô quanh răng; Chỉnh hình xương mặt – hàm; Vi phẫu thuật phục hình khuyết hổng lớn vùng hàm mặt; Nha khoa dự phòng; Nha khoa thẩm mĩ... Cùng với chương trình khoa học là triển lãm nha khoa với 350 gian hàng giới thiệu các sản phẩm nha khoa nổi tiếng của các nhà sản xuất hàng đầu thế giới, đến từ châu u, Mỹ, Nhật Bản và nhiều nước tiên tiến khác.

Sau buổi lễ khai mạc sáng nay, chương trình nha học đường đã được tổ chức tại khách sạn Nikko với sự tham gia của các nhà khoa học đến từ các nước Châu Á Thái Bình Dương và trong khu vực, với những bài học kinh nghiệm từ chương trình nha học đường tại Việt Nam. Chương trình đã thu hút được rất nhiều sự quan tâm của các nhà khoa học trong khu vực trong lĩnh vực phòng và chữa bệnh răng miệng…

VIDEC đã thực sự trở thành sự kiện khoa học truyền thống và có uy tín trong khu vực và trên thế giới.

Song Anh

cứu sống bệnh nhân `ho ra máu sét đánh do lao phổi`

Trường hợp bệnh nhân Mạc Văn Ư (29 tuổi, trú tại Hồng Thái Tây – Đông Triều- Quảng Ninh) được chuyển từ Bệnh viện Lao phổi Quảng Ninh đến Bệnh viện Bãi Cháy trong tình trạng bị sốc mất máu (mạch 120 lần/ phút, huyết áp 80/40 mmHg). Các bác sĩ của hai bệnh viện đã tiến hành hội chẩn và thống nhất chẩn đoán “Sốc mất máu do ho ra máu trên nền bệnh nhân lao phổi”. Ngay lập tức, bệnh nhân được chuyển vào phòng can thiệp mạch để tiến hành nút mạch cầm máu.

Nhận định về tình huống nguy cấp lúc đó, bác sĩ Lê Tiến Hưng cho biết: “Trước khi cấp cứu tại bệnh viện Bãi Cháy, bệnh nhân Mạc Văn Ư đã ho ra máu nhiều, mất khoảng hơn 2 lít máu và được truyền 5 đơn vị máu tại Bệnh viện Lao phổi Quảng Ninh nhưng xét nghiệm lại vẫn cho kết quả thiếu máu nặng vì chưa giải quyết được nguyên nhân gây mất máu, vì vậy chúng tôi quyết định vừa hồi sức tích cực, vừa nút mạch cấp cứu để cầm máu với mục tiêu tránh nguy cơ bệnh nhân tử vong do sốc mất máu.”

 

Bác sĩ Lê Tiến Hưng thăm khám cho bệnh nhân sau ca can thiệp nút mạch

 

Ca can thiệp nút mạch cầm máu được thực hiện trên hệ thống máy chụp mạch số hóa xóa nền (DSA) do bác sĩ Lê Tiến Hưng cùng kíp can thiệp mạch của Khoa Chẩn đoán hình ảnh, Bệnh viện Bãi Cháy. Đây là ca bệnh vô cùng phức tạp, thời gian can thiệp nút mạch kéo dài hơn các ca nút mạch thông thường khác do có nhiều mạch máu ở các vị trí khác nhau bị tổn thương (bao gồm động mạch phế quản phải, các động mạch liên sườn 4, 5, 6 bên phải, nhánh của động mạch vú trong bên phải). Với kĩ thuật này, bệnh nhân chỉ cần gây tê tại chỗ và vẫn tỉnh táo trong quá trình can thiệp.

Sau khi được điều trị bằng nút mạch, hồi sức tích cực và bù khối lượng máu đã mất, hiện tại, tình trạng sức khỏe của bệnh nhân Mạc Văn Ư đã ổn định và được chuyển về Bệnh viện Lao phổi Quảng Ninh để tiếp tục điều trị liệu trình phác đồ bệnh lao.

 

Hình ảnh can thiệp nút mạch cấp cứu cầm máu cho bệnh nhân "ho ra máu sét đánh" do lao phổi

 

Nút mạch cầm máu cấp cứu là phương pháp điều trị xâm lấn tối thiểu an toàn, hiệu quả, tiên tiến, được ứng dụng phổ biến trên thế giới và các bệnh viện tuyến trung ương, đòi hỏi bác sĩ điện quang can thiệp phải có kĩ năng chuyên sâu, bài bản và thiết bị y tế hiện đại, đồng bộ để giúp bệnh nhân tránh được các cuộc đại phẫu với nguy cơ tử vong cao do mất máu, thời gian điều trị dài ngày và chi phí lớn.

Trước đó, Bệnh viện Bãi Cháy đã nút mạch cấp cứu thành công nhiều ca bệnh “nguy kịch” do chấn thương như vỡ gan, vỡ lách, vỡ thận… giúp bệnh nhân không phải trải qua đại phẫu nguy hiểm, nâng cao tỉ lệ cứu sống người bệnh.

Mạc Thảo

Chăm sóc bệnh nhân ung thư phổi

Người bệnh mắc ung thư phổi thường khối u di căn khá là nhanh và rất nhiều bệnh khi đi khám phát hiện khối u di căn đến các bộ phận khác của cơ thể. Bác sĩ điều trị lúc này chỉ điều trị theo triệu chứng giảm đau, giảm nhẹ chứ không thể điều trị theo các phương pháp thông thường như hóa trị mà người bệnh ung thư ở giai đoạn sớm điều trị. Vì thế, bệnh nhân ung thư phổi cần được chăm sóc và có chế độ dinh dưỡng phù hợp để giúp người bệnh duy trì được sức khỏe cùng tinh thần, kéo dài thêm cuộc sống.

Cách chăm sóc

Đối với bệnh ung thư nói chung và ung thư phổi nói riêng, quá trình chăm sóc đóng vai trò quan trọng trong điều trị cũng như sự phục hồi của người bệnh. Bởi vậy, cần phải biết cách chăm sóc đúng để cho người bệnh có cuộc sống tốt, nhất là trong thời gian điều trị.

Theo dõi sức khỏe người bệnh

Nhận định tình trạng người bệnh và quan sát, theo dõi những thay đổi trên người bệnh. Nếu người bệnh có ho khan hay ho có đờm, quan sát màu sắc, tính chất của đờm. Người bệnh có chán ăn hoặc thích ăn món gì. Kiểm tra tình trạng người bệnh có khó thở không? ho có đờm lẫn máu, đau ngực, tức ngực... Ngoài ra đặc biệt lưu ý người bệnh có hiện tượng nuốt khó, khàn tiếng, phù vùng đầu, cổ hoặc sụp mi mắt, nếu có triệu chứng trên cần báo bác sĩ ngay.

Bệnh nhân ung thư phổi không nên ăn đồ nhiều dầu mỡ.

Phòng nhiễm khuẩn: Cần khuyên và hướng dẫn người bệnh không đến những nơi ô nhiễm, đồng thời duy trì hệ thống thoáng gió tại phòng bệnh. Làm sạch đường thở: vỗ rung lồng ngực, dẫn lưu tư thế, ho có hiệu quả, nếu đờm đặc có thể khí dung hơi nước để làm loãng đờm, không được hút thuốc lá vì nó làm giảm sức bảo vệ của đường hô hấp. Theo dõi phát hiện sớm dấu hiệu nhiễm khuẩn: sốt là dấu hiệu quan trọng.Thực hiện các quy trình kỹ thuật phải tuyệt đối vô khuẩn.

Phòng ở của bệnh nhân cần được sạch sẽ thoáng mát, không có quá nhiều ánh nắng hoặc gió lùa. Người chăm sóc nên dọn dẹp căn phòng lúc nào cũng sạch sẽ nhất để tránh cho bệnh nhân bị nhiễm khuẩn đường hô hấp. Nên nhắc nhở người bệnh không nên ra ngoài đến nơi có nhiều khói bụi như ngoài đường mà chỉ nên đi lại nơi có không khí trong lành nhiều cây xanh.

Tăng cường dinh dưỡng: đảm bảo chế độ ăn giàu đạm, tăng calo, nhiều vitamin. Cho người bệnh ăn nhiều bữa, thức ăn lỏng dễ tiêu như: cháo thịt, súp, sữa, hoa quả... vì ăn uống quyết định một phần vào trong liệu pháp điều trị của bác sĩ. Căn bệnh ung thư nếu người bệnh ăn được thứ gì cứ cho họ ăn nếu thứ đó tốt cho sức khỏe của người bệnh. Người chăm sóc không chỉ là người chỉ chăm lo đến sức khỏe của bệnh nhân mà còn là người nội trợ tài ba nấu các món ăn đẹp mắt và có đầy đủ chất dinh dưỡng cho người bệnh. Những loại thực phẩm mà khuyến khích người bệnh ăn đó là những thực phẩm có nhiều protein, vitamin, calo cung cấp năng lượng và nâng cao hệ miễn dịch cho cơ thể người bệnh. Khi bị ung thư phổi, người bệnh nên tích cực bổ sung các loại sữa ít béo, cải xanh, cải lá, rau bina, cà chua, trái cây màu tía giàu flavonoids và trà xanh… bởi chúng giúp làm giảm tốc độ phát triển của bệnh. Nên tích cực sử dụng các loại thực phẩm dễ tiêu hoá, thức ăn được chế biến mềm, lỏng… vì lúc này, hệ tiêu hoá của bệnh nhân sẽ dần kém đi, không đủ khả năng xử lý những thực phẩm có thành phần phức tạp. Tăng cường protein so với bình thường thông qua các loại thực phẩm giàu protein như thịt gà, cá, trứng… Bệnh nhân cần uống nhiều nước để bù lại lượng nước bị hao hụt do thuốc điều trị ung thư và sự thay đổi chuyển hoá trong cơ thể.

Bệnh nhân ung thư phổi nên kiêng đồ cay nóng

Cần kiêng đồ cay như tiêu, ớt, bột cari, rượu, kiêng đồ ngậy béo như lạc, hồ đào, đồ hun nướng…

Chăm sóc về tinh thần: Người thân và người chăm sóc cần thường xuyên thăm hỏi, động viên an ủi bệnh nhân an tâm điều trị. Quan tâm diễn biến tâm lý bệnh nhân để phát hiện bất thường. Giải thích những thắc mắc của người bệnh để người bệnh không lo lắng.

Chăm sóc ho, giảm khó thở và đau: Để giảm khó thở, cho bệnh nhân nằm đầu cao, cho thở ôxy theo y lệnh của bác sĩ. Dùng thuốc theo y lệnh: long đờm, khí dung, giãn phế quản. Hướng dẫn người bệnh hít sâu, thở đều bằng mũi, dặn bệnh nhân tập trung chú ý vào hơi thở giúp dễ thở hơn.

Để giảm đau cần hướng dẫn bệnh nhân nằm tư thế thoải mái để giảm đau. Hướng dẫn bệnh nhân đặt tay ôm ngực khi ho để giảm đau. Tăng cường giấc ngủ, làm giảm lo lắng cho bệnh nhân. Thực hiện thuốc giảm đau theo y lệnh.

Nếu bệnh nhân ho với lượng đờm nhiều, đờm chuyển từ màu trắng, trắng đục sang màu vàng thì cần phải lấy mẫu đờm gửi xét nghiệm. Nếu bệnh nhân ho đờm lẫn máu thì báo bác sĩ dùng thuốc cầm máu.

Khuyến cáo

Bệnh nhân không được hút thuốc lá, uống rượu, không tiếp xúc khói bụi. Dùng thuốc theo chỉ dẫn của bác sĩ. Vận động, xoa bóp, tập thể dục hợp lý. Vệ sinh thân thể. Chế độ ăn uống ăn kiêng dầu mỡ, thực phẩm có mùi vị đậm. Ăn kiêng dưa cà muối, trái cây sống lạnh. Cần tránh thức ăn đầy hơi như: đậu nấu tái, gia vị cay như ớt tiêu. Ăn nhiều trái cây, rau củ, ngũ cốc và bơ sữa ít chất béo. Không nên ăn đồ rán, nướng, hun khói. Nên ăn thịt lợn nạc, thịt bò, cháo hạt sen.

BS. Nguyễn Thị Diệp

Dùng thuốc bổ gan nào cho người hay uống rượu?

Tôi có tìm hiểu sản phẩm hỗ trợ chức năng gan nhưng thấy có rất nhiều loại, không biết chọn loại nào cho phù hợp. Xin quý báo tư vấn giúp cách lựa chọn hiệu quả?

Nguyễn Thị Yến(Hải Phòng)

Gan là bộ phận vô cùng quan trọng trong cơ thể do đây là cơ quan duy nhất có thể ngăn chặn và chuyển hóa các chất độc từ bên ngoài xâm nhập cơ thể như khói, bụi, thực phẩm, hay đồ uống có hại (bia, rượu...). Tuy nhiên, khả năng thải độc của gan chỉ có giới hạn nhất định nên nếu cơ thể tiếp xúc với quá nhiều chất độc khiến gan không thể thải trừ hết sẽ tích tụ trong cơ thể, trước hết ở gan, sau đến các bộ phận khác. Khi đó, để duy trì hoạt động bình thường của gan cần phải giải độc gan. Hiện nay, trên thị trường có rất nhiều loại thuốc tăng cường chức năng, tăng giải độc, bảo vệ nhu mô gan được rao bán và quảng cáo nhưng được chia thành hai nhóm chính bao gồm nhóm dược chất chiết xuất từ dược thảo, dược liệu (biphenyl dimethyl dicarboxylat, silymarin, silibinin...) và nhóm hợp chất tổng hợp (cianidanol, essential, flumeciol, methionin...). Tuy nhiên, việc lựa chọn thuốc giải độc gan không phải là điều đơn giản vì để đạt hiệu quả thì phải sử dụng thuốc đúng cách. Điều này có nghĩa là khi có nghi ngờ về suy giảm chức năng gan thì người bệnh cần đi khám chuyên khoa tiêu hóa để được thăm khám và làm các kiểm tra chức năng gan. Từ đó mới có hướng sử dụng đúng loại thuốc cần thiết, tránh việc sử dụng thuốc bừa bãi hay quá nhiều loại cùng lúc sẽ làm cho tình trạng gan thêm tồi tệ vì phải làm việc nhiều hơn. Do đó, tốt nhất không nên dùng thuốc theo lời mách bảo hay quảng cáo trên mạng. Ngoài ra, bạn cũng cần khuyên chồng nên hạn chế uống rượu, bia vì dù có uống thuốc hỗ trợ gan giải độc thì đây cũng chỉ là biện pháp tạm thời, đặc biệt không được ỷ lại vào việc đã có thuốc giải độc gan mà còn uống nhiều rượu, bia hơn vì sẽ không có thuốc nào có thể làm gan khỏe được.

BS. Nguyễn Văn Đức

Nhiều nguyên nhân gây giảm tiểu cầu

(Lý Thành Long - Ninh Thuận)

Chúng ta biết tiểu cầu là thành phần của máu giúp tạo thành cục máu đông để làm ngưng chảy máu (khi mạch máu bị tổn thương), nếu thiếu tiểu cầu sẽ gây ra tình trạng không hình thành cục máu đông được.

Có nhiều nguyên nhân gây ra tình trạng giảm tiểu cầu. Đối với chứng bệnh giảm tiểu cầu do miễn dịch thì đây là một trong những nguyên nhân gây giảm tiểu cầu hay gặp nhất và thường không có triệu chứng nào khác. Bệnh này còn có một tên gọi khác trước đây là xuất huyết giảm tiểu cầu vô căn. Dù không biết nguyên do gây giảm tiểu cầu do miễn dịch nhưng người ta ghi nhận sự hoạt động không đúng của hệ miễn dịch (hệ thống phòng thủ bệnh tật chính của cơ thể). Kháng thể được tạo ra để tấn công các yếu tố ngoại lai thì nay nó tấn công phá hủy tiểu cầu của cơ thể. Có một số lý do khác khiến cho tiểu cầu bị giảm: nhiễm trùng như nhiễm virút (thủy đậu, parvo, viêm gan C, Epstein-Barr, HIV), nhiễm khuẩn máu nặng, nhiễm Helicobacter pylori (đường tiêu hóa).

Thuốc: do tác dụng phụ của thuốc (thuốc tim mạch, thuốc chống động kinh, kháng sinh), thuốc kháng đông máu heparin, hóa trị liệu; do điều trị: phẫu thuật bắc cầu tim, xạ trị trong điều trị các bệnh tủy xương; các tình trạng bệnh lý: ung thư máu (ung thư bạch cầu hoặc ung thư hạch lympho), các bệnh lý ảnh hưởng tủy xương (ngộ độc rượu), thiếu vitamin B12 hoặc vitamin B9, phụ nữ có thai (khoảng 5% phụ nữ khỏe mạnh mang thai thì bị giảm tiểu cầu nhưng sau sinh thì bình thường và không có triệu chứng gì), chứng lách to, cơ thể dùng quá nhiều tiểu cầu nên không đủ (trong các bệnh tự miễn dịch như viêm khớp dạng thấp hoặc lupus ban đỏ hệ thống), bệnh lý hiếm khác như hội chứng tán huyết do urê hoặc ban xuất huyết rãi rác. Nói chung việc xác định chính xác nguyên nhân nào gây giảm tiểu cầu là không dễ dàng, phải được xem xét bởi chuyên gia huyết học cùng với các xét nghiệm chuyên biệt.

BS.CKII. ĐẶNG MINH TRÍ

Giảm cân sai cách khiến bạn chóng mặt

Điều này một phần lý giải vì sao số lượng phụ nữ bị chóng mặt luôn nhiều hơn nam giới. Từ năm 1980, số lượng người béo phì trên thế giới đã tăng gấp đôi với khoảng 13% dân số được xác nhận, theo báo cáo của Tổ Chức Y Tế Thế Giới (WHO). Cho thấy tình trạng thừa cân đang ngày càng tăng cao. Vì thế nhu cầu giảm cân là một điều cấp thiết. Nhưng không phải phương pháp giảm cân nào cũng hiệu quả như bạn nghĩ. Chọn sai phương pháp giảm cân sẽ không thấy hiệu quả mà làm cơ thể bạn trở nên mệt mỏi, kiệt sức, chóng mặt.

Ảnh minh họa

Sử dụng các loại trà và thuốc giảm cân

Rất nhiều chị em đang sử dụng thuốc hay trà để giảm cân. Tuy nhiên phần lớn chị em sử dụng mà không hề biết đến cơ chế của những loại trà và thuốc này, khiến chị em không thấy được hiệu quả. Đồng thời, hiện nay trên thị trường có rất nhiều loại trà và thuốc giảm cân trôi nổi không có xuất xứ nguồn gốc rõ ràng, ngoài việc việc giảm cân trở thành công cốc thì còn rước thêm chứng chóng mặt vào người do uống phải những loại trà giảm cân độc hại, không rõ thành phần, nguồn gốc. Nên khi chị em lựa chọn phương pháp này để giảm cân thì cần cân nhắc và tìm hiểu kĩ lưỡng. Tránh mua phải hàng kém chất lượng và những hậu quả khôn lường từ sản phẩm đó.

Nhịn ăn

Khi bạn nhịn ăn, cơ thể thiếu hụt năng lượng sẽ trở nên mệt mỏi, ủ rũ, và xuất hiện triệu chứng chóng mặt. Ngoài ra, việc nhịn ăn kéo dài sẽ khiến cơ thể bạn luôn có cảm giác thèm ăn. Vì thế bạn rất dễ rơi vào cảnh ăn trả bữa vào các ngày sau đó khiến cho công cuộc giảm cân của bạn dễ bị phá sản. Vì vậy, việc giảm cân sai cách này không những không hiệu quả mà còn làm hại đến sức khỏe và tinh thần của bạn.

Tập luyện quá nhiều

Tập thể dục là phương pháp giảm cân cực kì hiệu quả. Nhưng có nhiều chị em luôn mong muốn giảm cân một cách nhanh chóng, nên thường cố sức luyện tập. Mặc dù luyện tập đốt năng lượng, đốt mỡ bằng những bài tập cường độ mạnh có hiệu quả tốt nhưng về lâu dài sẽ khiến chị em có nguy cơ mắc bệnh tim mạch. Khi tập thể dục cường độ mạnh, cấu trúc tim thay đổi, làm co thắt lồng ngực, cộng với việc vân động nhiều lượng canxi tích tụ trong thành động mạch gia tăng, làm thu hẹp động mạch, nguy cơ mắc bệnh về bệnh tim mạch cao hơn. Đồng thời, làm tuần hoàn máu giảm đi, khiến bạn cảm thấy chóng mặt thường xuyên.

Uống nước quá nhiều hoặc quá ít

Có nhiều chị em cho rằng việc uống nước trước các bữa ăn sẽ khiến dạ dày thấy no, khi ăn sẽ không cần nạp quá nhiều năng lượng. Đây là hiện tượng “no giả”, bạn rất nhanh đói trở lại, vì vậy thói quen ăn vặt, ăn những bữa nhỏ khi đói sẽ được hình thành từ đây. Việc giảm cân của bạn sẽ trở thành vô nghĩa. Đồng thời, quá nhiều nước được cung cấp vào khiến cơ thể không bài tiết nước ra ngoài kịp sẽ làm bạn cảm thấy chóng mặt. kiểm tra lại thông tin này

Bên cạnh đó, có nhiều người chỉ uống nước khi thấy khát. Điều này cũng không tốt cho cơ thể, vì cơ thể không được cung cấp đủ nước, làm tuần hoàn máu giảm, cũng gây ra hiện tượng chóng mặt.

Vì vậy, việc giảm cân cũng cần tuân thủ theo đúng những nguyên tắc và đặc biệt không nên vội vàng, “dục tốc bất đạt” mà sử dụng những cách giảm cân gây tổn hại đến sức khỏe. Giảm cần cần đến thời gian và sự nỗ lực của bạn. Quan trọng hơn hết là giảm cân phải đi kèm với bảo vệ sức khỏe bạn nhé!

Biểu hiện viêm amidan hốc mạn tính

Phùng Thị Thắm (Lào Cai)

Theo triệu chứng kể trên, có nhiều khả năng bạn bị viêm amidan. Amidan là hai khối màu hồng to bằng đầu ngón tay cái, nằm ở hai bên thành họng. Nó có nhiệm vụ sinh ra kháng thể, chống các vi khuẩn đột nhập qua đường ăn uống và đường thở. Chính vì nằm ở vị trí này nên amidan rất dễ bị viêm. Trong trường hợp bị viêm, nếu há to miệng soi gương có thể thấy những chấm mủ trắng trên bề mặt của amidan. Vì đó là những ổ viêm cục bộ mạn tính nên có thể bạn không thấy sốt hoặc đau họng. Mủ đọng lâu ngày trong hốc amidan vón thành kén rồi do hoạt động của cơ họng khi nuốt bật ra và biến mất. Nếu có nhiều hốc viêm hoặc bị viêm lâu ngày là nguyên nhân gây nên tình trạng hôi miệng. Điều trị cơ bản viêm amidan hốc mạn tính là chỉ định cắt amidan. Bằng cách này sẽ khiến bạn thoát khỏi chứng hôi miệng và dự phòng các biến chứng do viêm amidan mạn tính gây ra như: thấp khớp, viêm cầu thận...

BS. Phạm Kim